Karadeniz'in incisi Sinop
Milli Mücadele ve Cumhuriyet Dönemi
Milli Mücadele Dönemi
Ülkemizin
dört bir taraftan işgali ve azınlıkların
zararlı çalışmalarından Sinop da
nasibini almıştır. Samsun merkezi ayrılıkçı
Rum Müdafaa-i Meşrufa Cemiyeti'nin Sinop'ta bir şubesi
vardı. Bağımsız bir Rum Pontus Devleti kurmayı
amaçlayan ayrılıkçı çeteler,
zaman zaman Sinop yörelerine de sarkıyor, Müslüman
köyleri basıyor halkı yıldırmaya
çalışıyordu. Üçüncü
Ordu Müfettişliği'ne ve Anadolu'da Milli Mücadeleyi
başlatma görevine atanan Mustafa Kemal, 18 Mayıs
1919 günü Sinop Limanı'na uğramış,
Sinop Askerlik Şubesi Başkanı'nı gemiye
çağırıp, gerekli emirleri vermiş ve
kara yolunun uygun olmadığını öğrenip,
hiç gemiden inmeden, Samsun'a hareket etmiştir.
Eylül
1919'da şehirdeki küçük İngiliz
birliği, Sinop Mutasarrıfı Mutasarrıfı
Mazhar Tevfik Bey'i tutuklamak ve Hükümet Konağı'na
İngiliz Bayrağı asmak istemişlerse de, halkın
sert tepkisi üzerine bundan vazgeçmek zorunda
kalmışlardır.
Sinop ve yöresindeki
Milli Cemiyetler'in (Müdafaa-i Hukuk) örgütlenmesi
Mazhar Tevfik Bey'in yeniden güç kazanmasından
sonra hızla gelişti. Sivas Kongresi'nde alınan
karar uygulanınca, Sinop ve nahiyelerinde Anadolu ve Rumeli
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin bir çok şubesi
açıldı. Meclis-i Mebusanda da Sinop'u Rıza
Nur Bey ve Miralay Zeki Bey temsil etmişlerdir.
Sinop
İstiklal Savaşı'na da bütün gücüyle
katılmıştır. Sinop sancağının
Ayancık-Boyabat ve merkez ilçeleri İstiklal
Harbinde en çok şehit veren bölgelerden kabul
edilir ve bu yüzden askeri belgelerde bu savaş takdirle
anılır.
23 Nisan 1920'de toplanan Birinci dönem
T.B.M.M.'ne Sinop adına şu Millet vekilleri seçilmiştir:
Şerif (Arkan) Bey, Abdullah (Karabina) Bey, Hakkı Hami
(Ulukan) Bey, Rıza Namık (Uras) Bey, Şevket (Peker)
Bey, İstanbul Meclis-i Mebusanı'nda Sinop Mebusu olan
Rıza Nur Bey'de, Meclis-i Mebusan'ın kapatılmasından
sonra Ankara'ya gelerek Büyük Millet Meclisi'nin
çalışmalarına katıldı. Meclisin
ilk geçici başkanlığını da en
yaşlı üye sıfatıyla Sinop Mebusu Şerif
Bey yürütmüştür.
Kurtuluş Savaşı
yıllarında "21 Eylül 1923" Sinop
matbaasında basılan resmi tebliğin aslı ve
tercümesi
(Basri Özgen' in özel arşivinden
alınmıştır)
Resmi-Teblig Kurtuluş
Savaşı yıllarında "21 Eylül 1923"
Sinop matbaasında basılan resmi tebliğin aslı
ve tercümesi