Karadeniz'in incisi Sinop
Pervaneoğulları Dönemi
1243
Kösedağı yenilgisinden sonra Moğol kontrolüne
giren ve hızla zayıflayan Anadolu Selçuklu
hakimiyetinin bu durumu karşısında Trabzon
Rumlarının Sinop'u 1259'da tekrar işgal ettikleri
anlaşılmaktadır. Moğollara karşı
izlediği bağlılık politikası sayesinde
devlete hakim olan Pervane Müinüddin Süleyman
1259'dan beri Trabzon Rum yönetiminin elinde bulunan Sinop'un
geri alınması isteğini yasallaştırmıştır.
Bu durumda kısa sürede Selçuklular'ın eline
düşen şehirde kilise olarak kullanılmakta olan
Cami-i Kebir tekrar camiye dönüştürüldü.
Pervane olayı kutlamak için bunun yanına bir
medrese yaptırdı. Şehrin düşmesi 1262
yılının yaz aylarına rastlar. Pervaneoğulları
yönetiminde Karamanoğulları 1276'da Konya üzerine
yürüdükleri zaman Rumlar, yine fırsat bilerek
asker ve silah dolu gemilerle Sinop'a hücum edince sahil
kumanda Tayboğa liderliğindeki Çepni oymakları
saldırıyı püskürtmüşlerdir.
Selçuklu Devleti'nin sonlarına doğru ise Kırım'da
bulunan II. İzzeddin Keykavus'un oğlu Rükneddin
Geyûmers'in bir ara Sinop valisi olarak görünmesi,
Pervaneoğulları hakimiyetinin bir beylik kuvvetinde
olmadığını düşündürür.
Pervane'nin idamından sonra Sinop'ta bulunan oğlu
Muinüddün Mehmed, yöreye hakim olmuş 1297
yılında ölümüne kadar çevresine
zalim davranmıştır. Mehmed'in ölümünden
sonra yerine Müinüdden Süleyman Pervane'nin diğer
oğlu Ali'nin oğlu Mühezzübiddin Mesud
geçmiştir.
Mesud zamanındaki en önemli
olay Sinop'ta Cenevizlilerin bir konsolosluklarının
açılmış olmasıdır. Bu sırada
bir Ceneviz donanmasının Sinop'a baskın yaparak
Mesud'u kaçırması ve fidye karşılığında
serbest bırakması Cenevizliler ve Türkler arasında
Karadeniz ticareti konusunda rekabet yaşandığını
gösterir. Bu devirde Anadolu'dan geçmesi gereken
ticaret yolunun boğazlara aktarılması Sinop ve
Samsun Limanlarının ticaretine büyük zarar
vermiştir ve Gazi Çelebi'nin XIV. Yüzyılın
başlarında Cenevizlilere karşı korsanlığa
girişmesinin başlıca nedeni olmuştur. Gazi
Çelebi'nin babası Mesud'un son Selçuklu Sultanı
mı? Yoksa Pervaneoğlu Mesud mu olduğu fikri
tartışma konusu olmakla birlikte bu kişinin
Pervaneoğlu olduğu kabul edilmiştir.
Gazi
Çelebi'nin erkek evladı olmadığından
ölümünde kızı bir süre babasının
yönetimini ele almış, hatta bu yüzden Sinop'a
bir ara "hatun ili" denmiştir. O sırada
Kastamonu'da Candaroğlu Süleyman Trabzon Rumlarının
şehri işgal edeceği gerekçesiyle Sinop'u
Candaroğlu beyliğine katmıştır. (1323)
Buraya vali olarak oğlu I. İbrahim Bey'i göndermiştir.